#79. Dygot - Jakub Małecki

Opis książki: 

Naznaczona wstrząsającą tajemnicą ballada o pięknie i okrucieństwie polskiej prowincji.
Porywające obsesje, niszczące namiętności i groza przemijania.
Uciekająca przed Armią Czerwoną Niemka przeklina Jana Łabendowicza, który odmówił jej pomocy. Wkrótce jego żona rodzi odmieńca – chłopca o skórze białej jak śnieg. A wiejska społeczność nie akceptuje wybryków natury… Córeczkę Bronka Geldy ściga klątwa Cyganki. W wieku kilku lat dziewczynka zostaje ciężko poparzona w wyniku wybuchu granatu.
Na losy Geldów i Łabendowiczów wpływają nie tylko kolejne dziejowe zawirowania i przepowiednie, lecz przede wszystkim osobiste słabości i obsesje. Drogi obu rodzin przecinają się w zaskakujący i niespodziewany sposób. Na dobre zespaja je uczucie dwojga odmieńców, introwertycznego albinosa i okaleczonej w płomieniach dziewczyny. Po kilkudziesięciu latach mroczną tajemnicę rodzinną mimowolnie rozwikła ich jedyny syn Sebastian – utracjusz i aferzysta, który postanawia wykorzystać możliwości, jakie daje Poznań, kipiąca życiem metropolia.
Jakub Małecki snuje opowieść o przedwojennej polskiej wsi, wojnie, latach PRL-u i współczesności. Realizm magiczny łączy z groteską, a nostalgię za światem, który przeminął, przeplata z grozą istnienia w sposób godny mistrzów: Wiesława Myśliwskiego i Olgi Tokarczuk.
Odważna i dojrzała powieść jednego z najciekawszych młodych polskich autorów.

Moja opinia o książce:

Powieść Jakuba Małeckiego trafiła w moje łapki jeszcze przed jej premierą, ale jakoś nigdy nie było czasu na zabranie się za nią, zawsze decydowałam się na coś innego, okładając tę książkę na później. Wreszcie nadszedł czas i na nią, a zachęcona zostałam Waszymi komentarzami, które pozostawialiście mi zarówno na profilu Facebookowym, jak i Instagramowym – pod zdjęciami, na których pojawiał się Dygot. Przyznam, że spodziewałam się czegoś fenomenalnego, co powali mnie na kolana, a trochę się zawiodłam.

Książka jest emocjonalną opowieścią o życiu polskich rodzin na prowincjach, o ich problemach i faworyzowaniu lepszej części społeczeństwa od wszelkich odmienności, co zostało przedstawione na przykładzie rodziny Łabendowiczów i Geldów. W obu rodzinach pojawiają się dzieci, które z czasem stają się inne niż reszta społeczeństwa – wyróżniają się pod względem wyglądu – przez co ich życie staje się pasmem smutku, nieszczęść i samotności. Losy obu rodzin krzyżują się (w dość przewidywalny sposób), miłość łączy dwoje odmieńców, a dzięki ogromnemu uczuciu na świat przychodzi ich całkowicie zdrowy potomek.

Autor zapewnił czytelnikowi podróż w czasie – od wojen i czasów PRL-u, aż po współczesność. Skupił się głównie na przedstawieniu swojego wyobrażenia (a może po części też swoich doświadczeń?) minionych już lat na przykładzie polskiej wsi.  Początkowo nie mogłam zupełnie wkręcić się w książkę  – pierwsze 100 stron było prawdziwą męczarnią, później okazało się, że wyjątkowość powieści nie tkwi w jej fabule, a między jej wierszami. Mimo że z czasami PRL-u osobiście miałam niewiele wspólnego, poraziła mnie rzeczywistość powieści..

Bohaterowie przedstawieni zostali w bardzo naturalistyczny sposób, żadne z nich nie dysponuje nadnaturalną mocą, przez co odbiór powieści jest jeszcze łatwiejszy, a oni sami stają się jeszcze bardziej rzeczywiści i idealnie dopasowani do wykreowanej przez autora wsi. Borykają się z biedą i samotnością, które stale dotykają mieszkańców niezurbanizowanych obszarów. W książce Małeckiego został poruszony też bardzo istotny temat odmienności jednostek w społeczeństwie, który do tej pory występuje (nie tylko w przypadku biedniejszych społeczności), a do tej pory stanowi dość istotny problem. Okazuje się, że prześladowanie i wyśmiewanie może bardzo skutecznie uprzykrzyć komuś życie, doprowadzając go do załamania i całkowitego wyalienowania.

Mimo pozornego negatywnego charakteru powieści, pojawiają się również wątki miłosne, będące istną wisienką na torcie. To właśnie one doskonale obrazują prawdziwość życia i zasadę, że raz bywa lepiej, a raz gorzej.

Mimo całej masy zalet, w powieści pojawiają się też wady, które w moim przypadku skutecznie powstrzymały mnie od fali ochów i achów. Przede wszystkim, wspomniany już wcześniej specyficzny wstęp, który zupełnie mnie nie zachwycił, a nawet powiem, że prawie odstraszył i odebrał całą przyjemność z zagłębiania się we wstępie lektury. Kolejnym elementem, który niespecjalnie przypadł mi do gustu, jest zlanie wszystkich czasów w jedną kupę, bez ich ewidentnego rozdzielenia (były rozdziały rozdzielające wyszczególnione lata, ale jak dla mnie było to niedostateczne) – została zachowana odpowiednia ciągłość czasowa, bez żadnych nagłych skoków w przeszłość czy przyszłość, ale mam wrażenie, że na niektóre elementy powieści, zabrakło autorowi pomysłu i je „przyspieszył”, co też wzbudza we mnie uczucie braku staranności.

Przyznam szczerze, jako okładkowa sroka, że grafika na Dygocie całkowicie mnie zahipnotyzowała i zauroczyła. Wiem, że jedni jej nienawidzą, natomiast ja należę do tych, którzy ją uwielbiają. Po przeczytaniu książki stwierdzam, że teraz darzę ją jeszcze większym uczuciem, bo wiem, że w fabule znajduje się odniesienie do okładkowego, białego jak mleko chłopca. A dodatkowo jest super fotogeniczna, za co jeszcze bardziej mi się podoba!

Podsumowując – uważam, że książka Jakuba Małeckiego jest warta zakupu i przeczytania, nawet jeżeli uważacie, że to nie są Wasze klimaty. Jest to powieść z pewnością niepowtarzalna i jedyna w swoim rodzaju, na którą warto się zdecydować. Początkowo nie mogłam zrozumieć fenomenu tej książki, jednak z dotarciem do jej zakończenia byłam w stanie to zrozumieć (chociaż zupełnie go nie przejawiałam). Małecki pisze językiem prostym, ale posługuje się nim w bardzo staranny sposób.